Η πανδημία την οποία ζούμε είναι πρωτόγνωρη για την παγκόσμια κοινότητα με πολλαπλές και ποικίλες επιπτώσεις σε υγειονομικό, κοινωνικό, οικονομικό, πνευματικό και συναισθηματικό επίπεδο. Η νόσος COVID-19 έχει προκαλέσει ατομικό και συλλογικό πένθος, καθώς μέσα στη πανδημία βιώνουμε πολλαπλές απώλειες και αντιλαμβανόμαστε ότι ο θάνατος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής.
Τα πέντε στάδια του πένθους της ψυχίατρος Elisabeth Kübler – Ross (“On Death and Dying“, 1969), συνεχίζουν να περιγράφουν με ακρίβεια την προσπάθεια του πενθούντα να διεργαστεί το πένθος του. Τα πέντε αυτά στάδια είναι τα ακόλουθα:
1. Άρνηση:«Αποκλείεται, δεν μπορεί να συμβαίνει σε εμένα…,δεν είναι δυνατό να συμβαίνει κάτι τέτοιο…, αποκλείεται!, …δεν το πιστεύω!» (Άρνηση της πραγματικότητας και απομόνωση)
2. Θυμός: «Είναι άδικο, γιατί σε εμένα» ή «Είμαι πολύ μικρός, γιατί μου το κάνεις αυτό;», «Τι μπορεί να έκανα ώστε να αξίζω κάτι τέτοιο;» «Δεν υπάρχει Θεός…», «Δεν είναι καλός ο Θεός»
3. Διαπραγμάτευση: «Τουλάχιστον άσε με να δω τα παιδιά μου να μεγαλώνουν» ή «Θα είμαι καλύτερος, θα αλλάξω, απλώς άσε με να ζήσω λίγο παραπάνω…» ή «Αν είχα κάνει …, ίσως να μην είχε συμβεί το κακό», «Κάνε να μην συμβεί κι εγώ θα το ανταποδώσω με ….»
4. Κατάθλιψη: «Είμαι τόσο λυπημένος, γιατί να προσπαθήσω να κάνω οτιδήποτε;» ή «Δεν έχω ελπίδες, απλώς θα περιμένω να πεθάνω…»
5. Αποδοχή: «Εντάξει, πονάει αλλά …, η ζωή συνεχίζεται…,Έχω αποδεχθεί ή εξοικειωθεί με το τι θα συμβεί…, όλα θα πάνε καλά!»
Τα παραπάνω στάδια δεν αφορούν μόνο τον θάνατο αλλά και κάθε είδους απώλεια, είτε αυτή αφορά τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, την απώλεια της υγείας, την συντριβή των ονείρων μας ή την απώλεια της εργασίας μας.
Δυστυχώς πολλές φορές δεν προσέχουμε τις λέξεις που χρησιμοποιούμε, όταν προσπαθούμε να σταθούμε δίπλα στους πενθούντες. Σίσουρα, δεν βοηθούν οι ακόλουθες φράσεις: «Προσπάθησε να ξεχαστείς. Ο χρόνος θα τα θεραπεύσει όλα. Τα παιδιά είναι ακόμα μικρά, δεν θα θυμούνται τίποτα. Ξέρω ή καταλαβαίνω πως νιώθεις. Εμένα πέθανε ο/η … Και τώρα που τα παιδιά σου είναι μεγαλύτερα….Ευτυχώς, μπορείς να κάνεις περισσότερα παιδιά, κάποιοι γονείς έχουν μόνο ένα. Συγκεντρώσου στα άλλα σου παιδιά».
Ο Θεός δεν είναι αδύναμος ή αδιάφορος παρατηρητής όλων όσων μας συμβαίνουν. Αντίθετα, «ενεργεί τα πάντα σύμφωνα με τη βουλή του θελήματος Του» (Εφεσίους 1:11).
Μπορούμε να παρηγορούμαστε γνωρίζοντας ότι δεν λυπούμαστε όπως οι υπόλοιποι που δεν έχουν ελπίδα (Α΄Θεσσαλονικείς 4:14), καθώς ο Χριστός είναι η ανάσταση και η ζωή (Ιωάννης 11:25), ο πρώτος και ο έσχατος που ζει για πάντα και εξουσιάζει για πάντα το θάνατο και το βασίλειο του (Αποκάλυψη 1:17-18). Μία μέρα ο Θεός «θα καταπιεί τον θάνατο με νίκη...(και) θα σφουγγίσει τα δάκρυα από όλα τα πρόσωπα» (Ησαϊας 25:8).
Ο Πατέρας Θεός βίωσε την απώλεια του μονογενή Του Υιό που ενσαρκώθηκε για να παραδοθεί για τις ανομίες μας και να αναστηθεί για τη δικαίωση μας (Ρωμαίους 4:25). Συνεπώς, ο Ουράνιος Πατέρας μας κατανοεί πλήρως την ψυχική μας κατάσταση όταν βιώνουμε κάποιου είδους απώλεια στη ζωή μας. Εξάλλου, «δεν έχουμε αρχιερέα που να μην μπορεί να συμμεριστεί τις αδυναμίες μας» (Εβραίους 4:16). Ο Χριστός μπορεί να βοηθήσει αυτούς που δοκιμάζονται, επειδή υπέφερε και δοκιμάστηκε ως άνθρωπος (Εβραίους 2:18).
Στις δύσκολες στιγμές της απώλειας και του πόνου, ο Θεός μας ενισχύει προκειμένου να ενθαρρύνουμε όσους περνούν κάθε είδους θλίψη και απώλεια (Β΄Κορινθίους 1:4). Ο Νικ Βούισιτς, που γεννήθηκε χωρίς άκρα, έχει γίνει γνωστός σε όλο τον κόσμο ως ένας χαρισματικός ομιλητής. Στο βιβλίο του «Ζωή χωρίς όρια» αναφέρει: «Ένας από τους καλύτερους τρόπους που έχω βρει για να αντέχω, ακόμα κι όταν οι προσευχές μας δεν εισακούονται, είναι να απευθύνομαι και να αγγίζω τους άλλους. Αν τα βάσανά σου είναι βάρος, βγες από τον εαυτό σου, πλησίασε κάποιον άλλο και διευκόλυνέ τον με το δικό του βάρος, και δωσ’ του ελπίδα. Δωσ’ του χέρι να σηκωθεί και θα παρηγο- ρηθεί, ξέροντας ότι δεν είναι ο μόνος που υποφέρει. Όταν χρειάζεσαι κάποιον να συμπάσχει μαζί σου, γίνε εσύ αυτός ο κάποιος για τον διπλανό σου. Γίνε φίλος όταν χρειάζεσαι εσύ έναν φίλο. Δώσε ελπίδα όταν είσαι εσύ που περισσότερο απ’ όλους την χρειάζεσαι».